การพัฒนาเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีสู่เมืองแห่งการเรียนรู้อย่างยั่งยืน ด้วยกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่แบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน บนฐานทุนทางวัฒนธรรมเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม

จากยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ.2561-2580) ที่ได้กําหนดวิสัยทัศน์ ปี 2580 ในการพัฒนาประเทศไทยสู่ “ประเทศชาติมั่นคง ประชาชนมีความสุข เศรษฐกิจพัฒนาอย่างต่อเนื่อง สังคมเป็นธรรม ฐานทรัพยากรธรรมชาติยั่งยืน” โดยเน้นการพัฒนาสังคมไทยให้มีสภาพแวดล้อมที่เอื้อและสนับสนุนต่อการพัฒนาคนตลอดช่วงชีวิต และส่งเสริมบทบาทการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน ประกอบกับบทบาทของมหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานีเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่ และต้นทุนเดิมของคณะนักวิจัย ที่มีประสบการณ์การทํางานวิจัยและงานบริการวิชาการในพื้นที่ย่านเมืองเก่า และพื้นที่อื่น ๆ ในเขตเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2562 เป็นต้นมา

คณะผู้วิจัยซึ่งมี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นรา พงษ์พานิช เป็นหัวหน้าโครงการวิจัย ได้เล็งเห็นความสําคัญและมีความประสงค์ที่จะดําเนินชุดโครงการวิจัยเรื่อง “การพัฒนาเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีสู่เมืองแห่งการเรียนรู้อย่างยั่งยืน ด้วยกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่แบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน บนฐานทุนทางวัฒนธรรมเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม” ประกอบด้วย 2 โครงการวิจัยย่อย ได้แก่ (1) การพัฒนาถนนแห่งการเรียนรู้และตลาดสินค้าท้องถิ่นเพื่อยกระดับเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีสู่เมืองแห่งการเรียนรู้อย่างยั่งยืนด้วยกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่แบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน และ (2) การพัฒนาพิพิธภัณฑ์และห้องสมุดมีชีวิตเพื่อยกระดับเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีสู่เมืองแห่งการเรียนรู้อย่างยั่งยืน ด้วยกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่แบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนได้รับเงินสนับสนุนทุนวิจัย จากหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) ดำเนินงานวิจัยระหว่างวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2565 – 30 เมษายน พ.ศ. 2566

โดยมีวัตถุประสงค์หลัก คือ (1) เพื่อสร้างกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่แบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน เพื่อพัฒนาเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีสู่เมืองแห่งการเรียนอย่างยั่งยืน (2) เพื่อสร้างนิเวศการเรียนรู้ของเมืองเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี ผ่านถนนแห่ง

การเรียนรู้ ตลาดสินค้าท้องถิ่น พิพิธภัณฑ์และห้องสมุดมีชีวิต ด้วยกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่แบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน บนฐานทุนทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม และ (3) เพื่อเสนอองค์ความรู้และแผนการพัฒนาที่ยึดโยงกับฐานทุนทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม และต่อยอดไปสู่ผลิตภัณฑ์ การบริการในพื้นที่ เศรษฐกิจท้องถิ่น และคุณภาพชีวิตของคนในเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี โดยมีพื้นที่วิจัยคือ “ย่านเมืองเก่า” ในเขตเทศบาลนครสุราษฎร์ธานีที่มีพื้นที่ครอบคลุม (1) ชุมชนตลาดล่าง (2) ชุมชนหน้าด่าน (3) ชุมชนวัดไทร (ตลาดศาลเจ้า) (4) ชุมชนตลาดท่าเรือ (5) ชุมชนตาปี (6) ชุมชนราษฎร์อุทิศ และ (7) พื้นที่ต่อเนื่อง

ภายใต้รูปแบบการวิจัยที่มุ่งสร้างกลไกที่จะขับเคลื่อนและรองรับการสร้างนิเวศการเรียนรู้ของเมือง ผ่านการพัฒนาพื้นที่การเรียนรู้ จากองค์ความรู้ด้านการออกแบบเมือง ภายในพื้นที่เทศบาลนครสุราษฎร์ธานีสู่การเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ อย่างเป็นรูปธรรม ด้วยกระบวนการศึกษาท้องถิ่น และทํางานร่วมกับทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่วิจัย ได้แก่ (1) ภาควิชาการเช่น มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี วิทยาลัยอาชีวศึกษาสุราษฎร์ธานี โรงเรียนในสังกัดสํานักงานเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี เป็นต้น (2) ภาครัฐ เช่น สํานักงานเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี สํานักงานจังหวัดสุราษฎร์ธานี สํานักงานวัฒนธรรมจังหวัดสุราษฎร์ธานี สํานักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดสุราษฎร์ธานี สภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวสุราษฎร์ธานี (3) ภาคเอกชนเช่น หอการค้าจังหวัดสุราษฎร์ธานี ผู้ประกอบการทางวัฒนธรรม เป็นต้น และ (4) ภาคประชาชน เช่น ผู้นําชุมชนและประชาชนในชุมชนเป้าหมายทั้ง 6 ชุมชน และพื้นที่ต่อเนื่อง รวมทั้งเครือข่ายศิลปินในย่านเมืองเก่าในเขตเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี เป็นต้น

ดังนั้น โครงการวิจัยนี้จะเกิดกลไกความร่วมมือแบบมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ในการพัฒนาและยกระดับทุนทางวัฒนธรรมเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมของเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี สู่พื้นที่ต้นแบบของเมืองแห่งการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์และยั่งยืน รวมทั้งการสร้างผลกระทบในด้านการเรียนรู้และความภาคภูมิใจต่อคุณค่าทางวัฒนธรรม และการสร้างงานสร้างรายได้ผ่านผลิตภัณฑ์ และบริการทางวัฒนธรรม เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่เทศบาลนครสุราษฎร์ธานีอย่างเป็น รูปธรรม ต่อไป